ortodoncja

Ortodoncja – dziedzina stomatologii zajmująca się profilaktyką i leczeniem wad zgryzu oraz wad szczękowo-twarzowych u dzieci, młodzieży i dorosłych. Terapia, prowadzona przez ortodontę (lekarz specjalista w tej dziedzinie), wpływa nie tylko na właściwe stosunki międzyzębowe, lecz także na proporcje dolnego i środkowego odcinka twarzy.

W moim gabinecie zajmuję się leczeniem przy pomocy aparatów stałych jak również leczeniem wad aparatami ruchomymi(szczególnie u dzieci) oraz przezroczystymi niewidocznymi nakładkami ( tzw. alignery ) np.Invisalign

Aparat ruchomy zalecany jest dla dzieci szczególnie w okresie skoku wzrostowego, w czasie wymiany zębów mlecznych na stałe oraz jako wstępne leczenie przed leczeniem aparatami stałymi. Aparat ruchomy wykonany jest indywidualnie dla każdego pacjenta, a jego typ dobierany jest do rodzaju wady.

Aparaty stałe zalecane są wszystkim pacjentom z uzębieniem stałym zarówno dzieciom jak i dorosłym. Aparat stały składa się z pierścieni oraz zamków ortodontycznych cementowanych na zębach, drutów ortodontycznych oraz elementów dodatkowych takich jak m.in. ligatury gumowe, metalowe, sprężynki, rurki ochronne, łańcuszki elastyczne i inne.

Dostępne są także aparaty kosmetyczne (z białej porcelany, przezroczystej porcelany albo syntetycznego szafiru).

Aparaty stałe dodatkowe wykorzystywane w przypadkach, w których aparat stały nie jest w stanie sam doprowadzić do korekcji wady. Są to m.in.: łuki podniebienne, aparaty pendulum, aparaty quad helix, guziki podniebienne Nance’a, aparaty do szybkiego poszerzania szczęki np. Hyrax. Ponadto w niektórych przypadkach stosowane są mini implanty, tzw. mikrośruby.

Leczenie ortodontyczne – krok po kroku

• konsultacja ortodontyczna

Lekarz ortodonta przez rozpoczęciem leczenia zapoznaje się z pacjentem, przeprowadza wywiad by znaleźć przyczynę problemu i poznać ewentualne szkodliwe nawyki pacjenta, które będzie trzeba wyeliminować.

Niezbędnym elementem wizyty jest również badanie jamy ustnej, jak i oglądanie twarzy pacjenta z przodu i z profilu w celu określenia rodzaju zaburzenia oraz stopnia zaawansowania.

Kolejnym podstawowym elementem wizyty jest pobranie wycisków szczęki i żuchwy, na podstawie których zostaną wykonane modele gispowe odzwierciedlające sytuację panującą w jamie ustnej. Umożliwią one zaplanowanie odpowiedniego schematu leczenia.

Pierwszą wizytę u ortodonty nalezy traktować jako konsultację wstępną, gdyż lekarz informuje pacjenta/rodziców o charakterze wady oraz najczęstszym sposobie leczenie takiego zaburzenia. Są to jednak informacje wstępne, gdyż dokładny plan leczenia ortodonta może przedstawić dopiero po analizie modeli diagnostycznych ( wykonanych na podstawie pobranego wycisku ) oraz zdjęć rentgenowskich, jak pantomogram i zdjęcie celadometryczne ( których wykonanie zleci ).

Dopiero zestawiając wszystkie informacje uzyskane na wizycie oraz wyniki analizy modeli i zdjęć ortodonta może ustalić metodę leczenia oraz zaplanować najlepszy moment na jego rozpoczęcie.

• zaplanowanie leczenia 

Wizyta ta polega na omówieniu z pacjentem zaproponowanej metody leczenia, przedstawieniu wszystkich wskazań jakie pacjent będzie musiał przestrzegać, aby leczenie miało sens.

Dodatkowo lekarz przedstawia zarys kosztów jakie pacjent będzie musiał ponieść. W przypadku aparatów stałych jest to istotny element, gdyż koszty nie są niestety małe. Pacjent na tej wizycie ma również możliwość wyboru rodzaju aparatu stałego (metalowy lub porcelanowy – czyli tzw kosmetyczny, bądź lingwalny – zakładany na powierzchnię zębów od strony języka).

• założenie aparatu

Zakładanie aparatu stałego polega na naklejeniu na zęby małych zamków, a następnie połączeniu ich linką/drucikiem.

Jeżeli metodą leczenie będzie aparat ruchomy ortodonta oddaje pacjentowi przygotowany przez technika aparat i instruuje rodziców dziecka jak należy go użytkować, ile razy dziennie należy go nosić.

• wizyty kontrolne

Należy sobie uświadomić, że założony aparat ortodontyczny nie jest już końcem leczenia i tylko czekaniem na efekty, a wręcz przeciwnie to jest dopiero początek. Teraz konieczne są regularne wizyty kontrolne u ortodonty, który obserwując zmiany w jamie ustnej – postępy leczenia – odpowiednio aktywuje aparat (zarówno stały, jak i ruchomy).

Aparat nie jest w stanie sam wyleczyć wady – niezbędna jest kontrola ze strony specjalisty, gdyż tylko on jest w stanie odpowiednio poprowadzić leczenie.

Pacjent z założonym aparatem pozostając przez długi okres czasu bez kontroli ortodonty może narazić się na znaczne przedłużenie leczenia, a co za tym idzie na większe koszty.

Wizyty kontrolne przy aparatach stałych wskazane są co 3-6 tyg., natomiast w przypadku aparatów ruchomych co 1-2 miesiące.

• leczenie retencyjne/stabilizacyjne 

Następuje po okresie koniecznym do wyleczenia wady zgryzu.

Zdejmowany jest aparat stały, który był odpowiedzialny za aktywną fazę leczenia, a zakładany jest aparat retencyjny, który od tej pory odpowiadać będzie za utrzymanie wyników leczenia.

Rodzaje aparatów ortodontycznych:

aparaty ruchome– leczą różne wady zgryzu. Bywa, że wady mają charakter wrodzony. Jednak aż 80% wszystkich wad ma charakter nabyty i powstaje w pierwszych latach życia dziecka. Jest wiele czynników, które przyczyniają się do krzywego ustawienia zębów, m.in.: ssanie kciuka, używanie nieprawidłowych smoczków, oddychanie przez usta. Najczęstsza przyczyna wad zgryzu to próchnica, która dotyczy najczęściej dzieci z mlecznym uzębieniem. Większość dzieci uważa, że o zęby mleczne nie trzeba dbać, bo przecież i tak wkrótce wypadają. Tymczasem zdrowe zęby mleczne są tak samo ważne jak zęby stałe. Wady zgryzu mogą mieć wpływ na zdrowie całego narządu żucia. Utrudniają one dokładne czyszczenie zębów, co sprzyja powstawaniu kamienia nazębnego. Na szczęście, większość wad zgryzu może być skutecznie korygowana przez aparaty ortodontyczne. Wykorzystuje się do tego celu aparaty ruchome i stałe.

Aparat ortodontyczny ruchomy to typ, który pacjent może zdejmować samodzielnie. Może zawierać elementy dodatkowe, tj. śrubę i sprężynę. Ruchome aparaty ortodontyczne noszą dzieci, którym nie wyrosły jeszcze wszystkie stałe zęby, czyli w wieku od 4 do 11 lat. Aparat ortodontyczny na zęby tworzą akrylowa płytka i druciane pętle. Możliwości aparatu ortodontycznego ruchomego nie są tak duże jak aparatu stałego na zęby. Aparat ortodontyczny ruchomy pozwala korygować jedynie niewielkie wady zgryzu. Ta metoda nie daje możliwości obracania zębów ani przesuwania ich w celu naprostowania uzębienia, dlatego niektóre wady zgryzu nie można w ten sposób korygować. Wówczas konieczne są aparaty stałe, które przeznaczone są do leczenia wad zgryzu po 12 roku życia.

Obecnie wysoko rozwinięta stomatologia estetyczna daje możliwość korekcji wad zgryzu w każdym wieku. Jedynym ograniczeniem jest stan zdrowia zębów, dziąseł oraz wyrostków zębodołowych szczęki i żuchwy. Tkanka kostna dorosłego jest twardsza i mniej podatna na przebudowę, zatem korekcja zgryzu trwa dłużej niż u dziecka. Czasami, gdy zęby są nadmiernie stłoczone, trzeba też niektóre z nich usunąć, aby zrobić miejsce do przesuwania pozostałych. Aparatów ortodontycznych ruchomych nie stosuje się raczej u dorosłych.

aparaty stałe – takie aparaty przykleja się do zewnętrznych powierzchni wszystkich zębów. Są zbudowane z zamków (kosteczek z metalu, porcelany, kryształu lub kompozytu), pierścieni albo tub oraz łuków (metalowych albo powlekanych teflonem, silikonem). Aparaty metalowe (tytan albo stopy metali z niklem lub bez) są najbardziej widoczne, natomiast ceramiczne i kryształowe mają kolor zbliżony do naturalnego odcienia zębów lub są przezroczyste. Wizyty kontrolne są konieczne co 4–6 tygodni.

Polecam następujące rodzaje aparatów stałych, które stosuje:

• aparaty metalowe klasyczne oraz o niskim profilu
• aparaty złote
• aparaty porcelanowe, ceramiczne lub szafirowe ( estetyczne )
• aparaty samoligaturujące metalowe oraz estetyczne
• aparaty lingwalne ( językowe)
• aparaty Invisalign ( przezroczyste nakładki, tzw alignery )